Będzin: Przybliżamy postać Jean-Marie Lustigera [ZDJĘCIA]

Dzień Pamięci Kardynała Jean-Marie Lustigera

Jean Maria Lustiger urodził się 17 września 1926 roku w Paryżu. Jego przodkowie należeli do rodziny będzińskich Żydów. Dziadek, będący przewodniczącym cechu piekarzy, mieszkał wraz z rodziną w kamienicy przy ul. Kołłątaja 34. Ojciec, Karol Lustiger, do 1917 roku mieszkał w Będzinie, skąd przeniósł się do Magdeburga, a stamtąd do Paryża. Tam też poślubił w 1925 roku Gisel Lustiger, córkę będzińskiego rabina i jednocześnie swoją daleką krewną. Gdy w 1940 roku we Francji wybuchła wojenna zawierucha, dzieci, Aron i Arlette (ur. 1930 r.), zostały przez rodziców wywiezione do Orleanu, gdzie pozostawały przez trzy lata pod opieką Suzanne Combes. Najprawdopodobniej pobyt u katolickiej rodziny Combes`ów skłonił dzieci Lustigerów do zmiany wyznania. Na chrzcie, 25 sierpnia 1940 roku, dokonanym wbrew woli rodziców, Aron zmienił swoje imię na Jean-Marie.

Trwająca wojna nie oszczędziła matki przyszłego kardynała – aresztowana w 1941 roku przez Gestapo, Gisel Lustiger zginęła w obozie koncentracyjnym Auschwitz w 1943 r. Rok później Lustigerowie powrócili do Paryża, gdzie po wojnie przyszły kardynał najpierw studiował literaturę na Sorbonie, a od 1946 r. w seminarium duchownym, będącym wydziałem paryskiego Instytutu Katolickiego.

Święcenia kapłańskie przyjął 17 kwietnia 1954 r. Od samego początku swego kapłaństwa czynił wysiłki, by w zlaicyzowanej Francji przywracać wiarę i reewangelizować ludzi. Jeszcze będąc księdzem, napisał memorandum do arcybiskupa Paryża, kardynała François Marty, w którym zaproponował rewolucyjną strategię reewangelizacji Francji, przypominając, że kraj ten zwano niegdyś „Pierwszą córą Kościoła". Proponował, by Kościół porzucił zainteresowanie władzą i skierował swoją uwagę ku intelektualistom, uczonym i ludziom kultury. Jego idea polegała na tym, by reewangelizację rozpocząć od tych, którzy kształtują umysły i światopogląd młodych we Francji, tak, by oni mogli pociągnąć za sobą rzesze innych. O podobnym sposobie głoszenia Słowa Bożego myślał w kontekście całej Europy. W 1969 r. został proboszczem parafii św. Joanny de Chantal w Paryżu, zaś dziesięć lat później, 10 listopada 1979 r., mianowano go biskupem Orleanu. Sakry biskupiej 8 grudnia 1979 r., udzielił mu kardynał François Marty, ówczesny arcybiskup Paryża. Po przejściu kardynała Marty'ego w stan spoczynku, 31 stycznia 1981 r., Lustiger został kolejnym arcybiskupem Paryża i jednocześnie ordynariuszem dla wiernych obrządków wschodnich, zamieszkałych we Francji.

1983 r. papież Jan Paweł II wyniósł Lustigera do godności kardynalskiej, z tytułem prezbitera Ss. Marcellino e Pietro (w listopadzie 1994 przeniesiony na prezbitera S. Luigi dei Francesi).

Lustiger już jako proboszcz położonej na obrzeżach Paryża parafii pw. św. Joanny de Chantal stał się sławny z powodu swoich kazań oraz przyjmowania u siebie "niewygodnych" gdzie indziej duchownych (w tym obecnego arcybiskupa Paryża André Vingt-Trois). Gorąco popierał reformy soborowe, uważał jednak, że sposób ich wprowadzania w Kościele pozostawia wiele do życzenia, szczególnie jeśli chodzi o liturgię. Ubolewał nad pozbawieniem jej symboliki wyrażanej przez słowa, gesty i muzykę. Największą jednak troską Lustigera było przywrócenie Francji Chrystusowi. Tradycją stały się homilie, które jako arcybiskup Paryża, wygłaszał w Katedrze Notre Dame w każdą niedzielę wieczorem.

Angażował się w działania na rzecz rechrystianizacji Europy. Uczestniczył wielokrotnie w sesjach Światowego Synodu Biskupów w Watykanie, wchodził w skład sekretariatu generalnego Synodu. Na początku lat 90-tych, podczas sesji specjalnej, poświęconej Kościołowi europejskiemu, pełnił funkcję prezydenta-delegata. Brał również udział w II sesji specjalnej dla Kościoła europejskiego (1999). W czerwcu 1995 roku został wybrany w poczet Akademii Francuskiej.
Francuski kardynał był uważany za osobę bardzo bliską papieżowi Janowi Pawłowi II. Wielokrotnie pełnił funkcję jego osobistego wysłannika i doradcy, towarzyszył licznym papieskim podróżom, w tym także do Polski w 1983 roku. W styczniu 2005 roku reprezentował go na uroczystościach 60-lecia wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau. Należał do zwolenników dialogu z judaizmem, antysemityzm określał mianem "antyteizmu". Zawsze jednak podkreślał: „Urodziłem się jako Żyd i jestem nim nadal. Dla mnie powołaniem Izraela jest niesienie światła poganom. Taka jest moja nadzieja i wierzę, że właśnie chrześcijaństwo jest wypełnieniem tej misji".

Lustiger cieszył się szacunkiem diaspory francuskiej, ale bywały chwile, gdy był przedmiotem krytyki swoich żydowskich współbraci. Mieli mu na przykład za złe, że „ostentacyjnie dźwiga krzyż na MontMartre” w czasie corocznej drogi krzyżowej w Wielkim Tygodniu. Oblicza się, że Lustiger ochrzcił około setki francuskich Żydów, a czterech z nich zdecydowało się na kapłaństwo.

W lutym 2005 r. zrezygnował z rządów archidiecezją paryską, jednak jeszcze przez miesiąc pozostawał zwierzchnikiem archidiecezji jako administrator apostolski. Jego następcą został dotychczasowy arcybiskup Tours, André Vingt-Trois. W marcu 2005 r. Lustiger zrezygnował z funkcji ordynariusza dla wiernych obrządków wschodnich.

24 marca 1997 r., jako pierwszy, otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Będzina, który odwiedził w latach 1992, 1993 i 1997. W 2007 r. kardynał został wyróżniony Nagrodą Jana Nowaka-Jeziorańskiego, którą, ze względu na zły stan zdrowia, odebrał w paryskiej klinice.

Kardynał Jean-Marie Lustiger zmarł 5 sierpnia 2007 r. o godz. 19.30 w paryskim szpitalu Maison Médicale Jeanne-Garnier. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 10 sierpnia - mszę pogrzebową celebrował abp. Vingt-Trois.
Żegnając go w imieniu Akademii Francuskiej, jej sekretarz Maurice Druon podkreślił, że w świecie pogrążonym w kryzysie "kardynał-Żyd" pojednał w sobie podstawy naszej cywilizacji.

Wysłannik papieski, kard. Paul Poupard, odczytał list od Benedykta XVI. Ojciec Święty określił w nim emerytowanego arcybiskupa Paryża mianem wielkiej postaci Kościoła, szanowanej przez wszystkich. Wskazał, że przez całe życie pasjonowało go poszukiwanie Boga i ewangelizacja, która prowadziła go do spotkania z człowiekiem współczesnym.

W czasie ceremonii pogrzebowych jego kuzyn, Arno Lustiger, odmówił kadisz za zmarłego.

Kardynał Lustiger spoczął w krypcie arcybiskupów paryskich, znajdującej się pod ołtarzem głównym katedry Notre-Dame. Przy jego trumnie zawieszono, zgodnie z wolą zmarłego, napis: „Moim patronami byli arcykapłan Aaron, św. Jan – umiłowany uczeń i Matka Boża, Służebnica Słowa. Ja zaś otrzymałem wiarę, otrzymałem Chrzest, ale do końca pozostałem Żydem, jak wszyscy apostołowie”.

Podczas wystawy "Wspomnienie" - której otwarcie przewidziano na 2 lutego 2012 r. - prezentowane będą liczne fotografie z wizyt kardynała Lustiger`a w Polsce - w 1993 i 1997 roku, materiały prasowe, medale Honorowego Obywatela Miasta Będzina i Honorowego Członka Towarzystwa Przyjaciół Będzina, kopie dokumentów, a także publikacje dotyczące jego życia i działalności oraz wiele innych. Wystawę zwiedzać można w lutymi i marcu br.

Będzin: Rewitalizacja Placu Lustigera [WIZUALIZACJE]