Jak Gzichów połknął Czeladź. Znacie tę historię?

Gzichów - dziś jedna z dzielnic Będzina, z historią sięgającą XVII wieku, kiedy to został po raz pierwszy wymieniono go w źródłach pisanych. Rangę tej niewielkiej, rolniczej osady niewątpliwie podniosła budowa siedziby rodowej Mieroszewskich, właścicieli Gzichowa od 1645 roku.

Jeden z ciekawszych epizodów w jego historii miał jednak miejsce w II połowie XIX wieku, kiedy to po upadku powstania styczniowego władze carskie przystąpiły do ostatecznej likwidacji Królestwa Polskiego, nasilając bezwzględną politykę rusyfikacji. Jednym z jej aspektów była zmiana organizacji terenowej, określona nowym podziałem gubernialnym i powiatowym. W efekcie tych zmian w 1867 roku z Gzichowa utworzono gminę, wchodzącą w skład powiatu będzińskiego. Innym rodzajem popowstaniowych represji miała być likwidacja małych miast, pozbawienie ich praw i przywilejów miejskich oraz miejskiego ustroju.

I taki właśnie los spotkał pobliską Czeladź, którą w końcu maja 1870 roku "za karę" wcielono do mniej znaczącego i znacznie gorzej rozwiniętego gospodarczo Gzichowa. W ten sposób historia miasta, które już w średniowieczu uzyskało prawa miejskie, splotła się na kilkadziesiąt lat z losem obecnej dzielnicy Będzina. W granicach funkcjonującej do 1915 roku gminy, oprócz Czeladzi, znalazły się także: Grodziec, Małobądz, Milowice, Preczów i Sarnów. Siedzibą władz gminnych był niewielki, drewniany budynek, położony przy ulicy nazywanej Nikołajewskaja, później Gzichowskaja - obecnie Świerczewskiego.

W czasie I wojny światowej, a dokładniej w 1915 roku, wyodrębniono Czeladź, a sam Gzichów włączono do Będzina, jako kolejną dzielnicę stolicy powiatu. Ostatecznie status miasta Czeladzi został usankcjonowany dekretem o samorządzie miejskim z 1919 roku.