Historia Rutki w BBC

Alexander Marengo, reżyser z Londynu, przebywał trzy dni w Będzinie. Przygotowuje się do nakręcenia filmu dokumentalnego opartego na wydanym przez Prasę Śląską, wydawcę naszej gazety, "Pamiętniku Rutki Laskier", będzińskiej, 14-letniej Żydówki, która zginęła w Auschwitz. Pierwsze klapsy zapowiedziano na 12 marca.

- O Rutce przeczytałem po raz pierwszy w "Sunday Times". Wcześniej pracowałem nad serialem dokumentalnym o Annie Frank, także dla telewizji BBC. Szukałem podobnych historii, a Rutka to taka polska Anna Frank. Największe wrażenie wywarły na mnie dwie sceny, opisane przez nią w pamiętniku. W jednej niemiecki żołnierz wyrwał kobiecie niemowlę i roztrzaskał mu głowę o bruk. Wstrząsające - mówi Alex.

Przez cały dzień zwiedzał miejsca opisane w pamiętniku Rutki.

- Główną bohaterką filmu będzie Zahava Sherz, przyrodnia siostra Rutki, która dotrze do miejsc opisanych w pamiętniku, ale w filmie nie zabraknie innych nawiązań do losów Żydów. Pierwsze sekwencje filmu to będą czarno-białe fotografie miejsc, a potem pokażemy, jak one wyglądają dziś - zdradza Alex.

W filmie reżyser chce pokazać część będzińskiej dzielnicy Podzamcze, cmentarz żydowski na Górze Zamkowej, a także cmentarz w Czeladzi, gdzie leży dziadek Rutki. Zainteresowała go również historia księdza Mieczysława Zawadzkiego, który wpuścił do kościoła będzińskich Żydów uciekających z podpalonej przez hitlerowców synagogi. Uratował im życie.

- Będzin jest wyjątkowym miastem, pełnym kontrastów. Staram się spojrzeć na nie oczami Rutki - dodaje reżyser.

W filmie wystąpią także inne osoby związane z Rutką Laskier. Przede wszystkim Stanisława Sapińska, która przechowywała jej zapiski przez ponad 60 lat, a również Menachem Liver, dawny mieszkaniec Będzina, który pomógł w ustaleniu szczegółów i zapamiętał dziewczynkę. Ponadto dzieci z będzińskiej szkoły, które będą czytały fragmenty "Pamiętnika". - Historie z holocaustu wciąż chwytają za serce. Sam się wzruszyłem, czytając opowiadania z końca "Pamiętnika", w którym Rutka opisuje swoją wiosenną, beztroską wędrówkę. Odebrałem ją w sposób symboliczny. Wierzę, że jej duch wędruje po będzińskich ulicach, jest tu gdzieś, w tych murach. Chcę to pokazać - mówi Marengo.

Film zobaczą najpierw angielscy widzowie. Potem będzie pokazywany w innych krajach. - Ta historia i inne, związane z tym miastem w kontekście wojny wciąż są odbierane z wielką ciekawością - podkreśla reżyser.

Adam Szydłowski, przewodniczący Zagłębiowskiego Centrum Kultury Żydowskiej, który towarzyszył reżyserowi w Będzinie, myśli podobnie.

- Wystarczy popatrzeć na tegorocznego triumfatora Oscarów. Film "Fałszerze" to jakby część historii rodziny Rutki. Jej ojciec, Jakub Laskier, również został zaangażowany przez Niemców do fałszowania banknotów. I możliwe, że dzięki temu jako jedyny z rodziny ocalał - podkreśla Szydłowski.

Świat usłyszał o Rutce dzięki naszej gazecie

O Rutce Laskier "Dziennik Zachodni" napisał jako pierwszy 6 stycznia 2006 roku. Potem wydaliśmy jej pamiętnik.

Rutka Laskier (1929-1943) urodziła się w Gdańsku, gdzie jej ojciec, Jakub Laskier, pracował jako urzędnik bankowy. Na początku lat 30. XX wieku przeprowadziła się do z rodzicami do Będzina. Pochodziła z zamożnej rodziny (dziadek był współwłaścicielem firmy młynarskiej Laskier-Kleinberg i s-ka). Rutka została wywieziona w sierpniu 1943 r. do KL Auschwitz-Birkenau i zgładzona w komorze gazowej z matką Dwojrą i bratem Joachimem. Przeżył jedynie ojciec Rutki, Jakub Laskier, który po wojnie wyemigrował do Izraela. Zmarł w 1982 r. Zeszyt z zapiskami Rutka ukryła pod schodami domu w getcie. Wcześniej mieszkała tam jej polska koleżanka, Stanisława Sapińska. Ona też po wojnie odnalazła dokument. Zapiski ujawniła dopiero po 63 latach.