Historia pewnego domu w Grodźcu. Co działo się tam podczas wojny?

Historia pewnego domu w Grodźcu

Oto zdjęcie (Fot. Jerzy Sz. Wieczorek) ocalałego do naszych czasów budynku w Grodźcu (obecnej dzielnicy Będzina), w którym w czasie drugiej wojny światowej zostali przymusowo umieszczeni przez nazistów Żydzi. Wcześniej pozbawiono ich mienia i pierwotnego miejsca zamieszkania. Odebrano im wszystko…. W Grodźcu w okresie zaborów i dwudziestolecia międzywojennego żyła niewielka, kilkusetosobowa grupa Starozakonnych. Przynależeli do gminy żydowskiej w Będzinie. W Grodźcu mieli domy i mieszkania, tu prowadzili swoje interesy. Nierzadko towarzyszyły im ich rodziny, bliscy. Tu także uczęszczali do tzw. domów modlitwy. Według dr Aleksandry Namysło w czasie drugiej wojny światowej Niemcy doprowadzili do stworzenia w Grodźcu osobnej gminy żydowskiej. Powołali też do życia getto w pobliżu osiedla robotniczego (znajdującego się przy. ul. Marii Konopnickiej), a także przy ul. Kempy. Niedługo potem grodzieccy starozakonni udali się w podróż, której punktem docelowym był nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz, gdzie zostali bestialsko zamordowani. Nie zapomnijmy o nich, nie dajmy im zginąć w bezkresnym określeniu „będzińscy Żydzi”. To byli Żydzi z Grodźca. Osobna społeczność. Inny świat niż ten, znajdujący się kilka kilometrów od nich, w „Jerozolimie Zagłębia Dąbrowskiego”. Choć było ich niewielu to nie kładźmy nacisku na statystkę, na liczby, na słupki wypełnione obojętnymi na uczucia i emocje cyframi. Skupmy się na człowieczeństwie, na losach tej grupy, która pomimo przeciwności losu, starała się za wszelką cenę radzić z prozą codzienności i być lojalnym wobec państwa polskiego. Może kiedyś uda się upamiętnić Starozakonnych z Grodźca. Może kiedyś wróci tu Tora. Może….