EC Będzin Wytwarzanie odwołała się od ogromnej kary w wysokości prawie 250 mln zł nałożonej przez WIOŚ

- Odwołanie zostało złożone na podstawie zarzutu naruszenia kilku kluczowych przepisów prawa. W szczególności, wskazano na nieprawidłowe zastosowanie art. 104 i 106 Ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych polegające na odstąpieniu przez WIOŚ od stosowania wykładni prokonstytucyjnej tych przepisów i zastosowanie nieproporcjonalnej administracyjnej kary pieniężnej wobec EC BĘDZIN Wytwarzanie - mówi prezes zarządu EC BĘDZIN S.A., Marcin Chodkowski.

Podkreśla również, że decyzja WIOŚ została wydana z naruszeniem szeregu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, co oznacza zaniedbanie kluczowych aspektów proceduralnych, w tym zlekceważenie wniosków dowodowych strony.

- Dodatkowo, decyzja nie uwzględnia istotnego wpływu siły wyższej w rozumieniu art. 189e k.p.a., co powinno zostać przez Organ wzięte pod uwagę i uwzględnione. Dążymy do sprawiedliwego rozstrzygnięcia i wierzymy, że nasze argumenty prawne są solidne. Jesteśmy zobowiązani do ochrony interesów naszej spółki zależnej oraz całego sektora energetycznego - dodaje prezes Chodkowski.

Skąd tak wysoka kara dla EC Będzin Wytwarzanie?

Wysokość kary nałożonej na spółkę EC Wytwarzanie w Będzinie wynika z obowiązujących przepisów prawnych, regulujących system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Prowadzący instalację, który nie dokonał rozliczenia wielkości emisji w terminie, podlega administracyjnej karze pieniężnej w wysokości równej iloczynowi liczby uprawnień do emisji, która nie została umorzona, i jednostkowej stawki administracyjnej kary pieniężnej za rok okresu rozliczeniowego, za który to rozliczenie powinno nastąpić. Obecnie stawka administracyjnej kary pieniężnej wynosi 100 euro. Tak więc w przypadku EC Będzin Wytwarzanie sp. z o. o. kwota ta urosła do ponad 247 milionów złotych.

Wysokość kary jest ściśle określona w przepisach i wyliczana jest poprzez wspomniane pomnożenie liczby nieumorzonych uprawnień x 100 euro (zwaloryzowane o wskaźnik HICP publikowany przez Eurostat) x kurs euro NBP z pierwszego dnia roboczego przypadającego po 30 kwietnia danego roku (od roku 2024 – po 30 września danego roku).

EC Będzin Wytwarzanie sp. z o.o. nie umorzyło za rok 2020 uprawnień do emisji w liczbie 514 tys. 571. Wysokość kary została wyliczona zgodnie z przepisami w następujący sposób: 514 tys. 571 uprawnień x 105,76 euro x 4,5539 zł = 247 mln 827 tys. 923, 780944 zł.

- Naszym zdaniem przepisy regulujące wysokość tych kar, jak również sposób ich naliczania, są niekonstytucyjne. Dlaczego? W analogiczny sposób naliczane były bowiem kary za wycinkę drzew. W tym przypadku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy dotyczące sposobu naliczania kary są niezgodne z konstytucją RP. Nie jesteśmy absolutnie przeciwko transformacji energetycznej i ochronie środowiska, ale cały proces musi przebiegać z uwzględnieniem realiów, realizacji oczekiwań społecznych, a także przepisów, pozwalających na normalne funkcjonowanie takim spółkom na rynku. Te kary nie powinny być naliczane automatycznie, bowiem dalszy wzrost ceny rynkowej certyfikatów sprawi, że żadna z firm z branż o wysokiej emisyjności nie będzie w stanie podołać tym wyzwaniom i przepisom – mówił wcześniej w rozmowie z DZ Marcin Chodkowski, prezes zarządu EC Będzin S.A. (spółki matki).

Jak podkreśla Marcin Chodkowski EC Będzin Wytwarzanie sp. z o. o. stara się poszukiwać alternatywnych źródeł, które pozwoliłyby na wytwarzanie ciepła i energii, ale jest to proces nie tylko kosztowny, ale przede wszystkim bardzo długotrwały. Spółka od kilku lat stara się o możliwość budowy zakładu termicznego przetwarzania odpadów. Na samą tylko decyzję środowiskową, będącą wstępem, do dalszych działań, czekała rok.

WIOŚ nakłada kary zgodnie z obowiązującymi przepisami na podstawie danych z KOBiZE

Decyzja Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z 30 listopada 2023 r., nakładająca na EC Będzin Wytwarzanie sp. z o.o. administracyjną karę pieniężną w wysokości 247 mln 827 tys. 924 zł, wydana została na podstawie wykazu otrzymanego z Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE), określającego podmioty, które w terminie wskazanym w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych nie dokonały rozliczenia wielkości emisji.

- Z wykazu wynikało, że spółka nie wykonała obowiązku rozliczenia wielkości emisji gazów cieplarnianych do atmosfery za rok 2020. W tego typu sytuacji wszczęcie postępowania i nałożenie kary jest obligatoryjne, przepisy nie przewidują możliwości innego działania wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Podobnie wysokość kary jest ściśle określona w przepisach, które mówią w jaki sposób powinna zostać wyliczona, nie pozostawiając w tej kwestii żadnej uznaniowości. Od decyzji spółce przysługuje odwołanie do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w terminie 14 dni od jej otrzymania – wyjaśnia Małgorzata Zielonka, rzecznik prasowa Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach.

Jak to działa? Zgodnie z ustawą o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, podmioty emitujące gazy cieplarniane do atmosfery dysponują określoną pulą uprawnień do emisji. Pula ta corocznie powinna być rozliczona. Rozliczenia wielkości emisji dokonuje się za pośrednictwem rachunku w rejestrze Unii administrowanym przez KOBiZE. Umorzenia uprawnień do emisji dokonuje się w liczbie odpowiadającej różnicy pomiędzy sumą umorzonych na tym rachunku uprawnień do emisji w danym okresie rozliczeniowym, a faktyczną sumą emisji z instalacji. Administracyjną karę pieniężną wymierza się w sytuacji, w której prowadzący instalację nie dokonał rozliczenia wielkości emisji. Ostateczny termin rozliczenia przypada na 30 kwietnia danego roku za rok poprzedzający.

- W tej konkretnej sytuacji spółka EC Będzin Wytwarzanie powinna rozliczyć wielkość emisji do 30 kwietnia 2021 roku za rok 2020 (w związku z nowelizacją ustawy od roku 2024 będzie to koniec września). KOBIZE sporządza wykaz prowadzących instalacje, którzy w terminie do 30 kwietnia danego roku zrealizowali obowiązku i przesyła wojewódzkim inspektorom ochrony środowiska w terminie do 15 maja każdego roku (od roku 2024 w terminie do dnia 15 października każdego roku). Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska stwierdza naruszenia na podstawie przekazanego wykazu i jest zobowiązany do wszczęcia postępowania administracyjnego celem nałożenia administracyjnej kary pieniężnej za nieumorzenie uprawnień do emisji – tłumaczy Małgorzata Zielonka.

Jak dodaje, decyzja administracyjna wydana przez ŚWIOŚ jest decyzją związaną, co oznacza że obowiązek jej wydania oraz wysokość kary są uregulowane przepisami prawa, a wojewódzki inspektor ochrony środowiska może jedynie sprawdzić czy są spełnione przesłanki wydania decyzji - jeśli tak, to decyzję wydaje. Nie ma przy tym znaczenia, czy prowadzący instalację umorzył odpowiednią liczbę uprawnień do emisji po obowiązującym go terminie.