Będzińska kwesta 2022 coraz bliżej. Fundusze na ratowanie cennych nagrobków będą zbierane na trzech cmentarzach

Towarzystwo Przyjaciół Będzina pod patronatem biskupa sosnowieckiego od 2004 roku organizuje zbiórki na rzecz ratowania zabytków najstarszej będzińskiej nekropolii. Będzie to już 18 kwesta, a byłaby 19, gdyby nie pandemia, która wymusiła roczną przerwę w 2020 roku. Kwesta tradycyjnie będzie się odbywać na trzech cmentarzach: na Górze Zamkowej, komunalnym i przy ulicy Krakowskiej. Kwestujący będą czekać z puszkami i dobrym słowem 1 listopada godzinę dłużej niż zwykle, a więc od godziny 8 do 17.

Dotychczas udało się zebrać kwotę ponad 350 tysięcy złotych i poddać kompleksowej renowacji aż 19 zabytkowych grobowców. Z pieniędzy zebranych w ubiegłym roku udało się odnowić grób Stasi i Janka – przedwcześnie zmarłych będzińskich harcerzy. To wykonany po 1925 roku nagrobek o cechach zabytkowych . Zachowały się medaliony z wizerunkami tych młodych ludzi, których pasją było wspomniane harcerstwo, dlatego nagrobek wystawiony staraniem rodziców zdobi krzyż z lilią i harcerskim pozdrowieniem Czuwaj! Dzięki pracom renowacyjnym upamiętniona została też postać harcmistrza, pedagoga i kierownika szkoły na Ksawerze – Franciszka Oruby.

Z kolei z funduszy zebranych podczas kwesty w 2019 roku udało się odnowić grób socjalistów rozstrzelanych w 1906 roku i pośmiertnie odznaczonych przez prezydenta Ignacego Mościckiego Krzyżami Niepodległości z Mieczami, a także sfinansować wtórne zabiegi konserwatorskie przy grobowcu Jakuba i Katarzyny Chorzelskich.

- Tym razem kwestujemy na rzecz renowacji grobu Daniela Kajdy i Mariana Adamczyka, młodych ludzi, którzy zginęli zimą 1932 roku podczas starć z policją, biorąc udział w manifestacji robotniczej na Ksawerze – mówi Marcin Lazar, prezes Towarzystwa Przyjaciół Będzina.

Masowe protesty, które na przełomie 1931 i 1932 roku przetoczyły się przez znaczną część Zagłębia Dąbrowskiego, były wynikiem kryzysu ekonomicznego, tragicznej sytuacji materialnej wielu robotniczych rodzin oraz efektem niezwykle brutalnej rywalizacji stronnictw politycznych w II Rzeczpospolitej. Manifestacja z 21 lutego 1932 roku zgromadziła, według różnych szacunków, ponad tysiąc uczestników, także kobiety i dzieci. Wrzało od emocji, rzucano kamieniami, padły strzały i to zarówno ze strony tłumu, jak i osłaniających demonstrację policjantów, byli ranni i zabici.

O tych dramatycznych wydarzeniach obszernie informowała przedwojenna prasa. Po wojnie, w 1957 roku, przy ul. Żwirki i Wigury, staraniem załogi kopalni „Generał Zawadzki” wzniesiony został obelisk z tablicą upamiętniającą manifestację i jej ofiary. Propagandowy wydźwięk inskrypcji na tablicy stał się przyczyną likwidacji pomnika zdemontowanego kilka lat temu w ramach dekomunizacji przestrzeni publicznej.

- We wtorkowej kweście tradycyjnie wezmą udział m.in. harcerze, emeryci, młodzież, samorządowcy, parlamentarzyści. W sumie prawie 100 osób. Zebrane fundusze będą liczone dzień później, w bibliotece będzińskiej. Dziękujemy za Państwa hojność okazywaną przez lata trwania naszej akcji. Zapewniamy, że każda ofiarowana złotówka była i będzie dobrze wykorzystana – podkreśla Marcin Lazar.